Keynote van @AndrTimm: ‘Kan de nieuwe arbeidsmarkt zonder MBO?’ #cvimc

De keynote van André Timmermans, algemeen directeur SBB, draagt de ondertitel: ‘De toekomst begint nu!’. In de aankondiging geeft André aan dat hij zijn keynote zal opbouwen aan de hand van drie thema’s. Voordat André de thema’s gaat uitdiepen toont hij een nieuwe video van het SBB waarin het MBO en de bedrijven die stages aanbieden mooi in beeld komen.

SBB heeft als doelstelling:

  1. studenten krijgen de beste praktijkopleiding met uitzicht op een baan.
  2. bedrijven beschikken nu en in de toekomst over de vakmensen die ze nodig hebben.

Vanuit dit kader doet het SSB zijn werk en worden onderstaande thema’s ingevuld.

Thema 1: wat is de invloed van de aantrekkende arbeidsmarkt op het MBO?

In 2017 stijgt het aantal vacatures naar 1 miljoen. Zo’n 400.000 zijn MBO-vacatures. Waarvan 200.000 voor ervaren medewerkers met een MBO-diploma en 200.000 voor startende medewerkers met een MBO-achtergrond. De vacatures ontstaan met name in de techniek sector. Kortom, veel vacatures voor MB)-ers. Deze vacatures zullen voor het overgrote deel flexibel werk (uitzendkracht, oproepkracht of een aanstelling in tijdelijke dienst) betreffen. In sectoren waar de nood het hoogst is zal de MBO-er sneller een vast contract kunnen afdwingen dan in de sectoren waar de nood lager is. Dit vraagt van de MBO-ers om flexibel te zijn. Ze zullen vaker overstappen in het werkzame leven.

Thema 2: wat is de invloed van de overheid op de aantrekkende arbeidsmarkt?

Een aantal sectoren, zoals de bouwsector, zijn sterk conjunctuurgevoelig. De invloed van de overheid hierop is minimaal.

Bij een sector als de zorgsector is de rol van de overheid op de arbeidsmarkt groot. Bezuinigingen hebben direct invloed op de werkgelegenheid. Momenteel wordt er weer geïnvesteerd in de zorg, dus is de roep om arbeidskrachten groot. Een ander voorbeeld is de kinderopvang waardoor verandering in beleid door de overheid eerst veel banen gecreëerd zijn, daarna vernietigt zijn en momenteel er weer banen gecreëerd worden.

Bovenstaande effecten hebben invloed op de keuzes van jongeren voor hun opleiding en hierdoor op de beschikbaarheid van het aantal potentieel werknemers in het bedrijfsleven. Ook scholen hebben hier last van, want opleidingen worden afgebouwd en moeten vervolgens weer opgebouwd worden. Hoe ga je als school hiermee om? Een grote uitdaging voor het MBO.

Thema 3: wat betekent de aantrekkende arbeidsmarkt voor de toekomst van het MBO?

Afgelopen jaren zijn er in de kranten veel negatieve berichten geweest over de toekomst van het MBO. Automatisering, informatisering en robotisering zouden banen op MBO-niveau laten verdwijnen. Afgelopen maanden staat de vraag centraal of het MBO überhaupt voldoende arbeidskrachten kan afleveren.

Automatisering, informatisering en robotisering zijn structurele effecten. Conjunctuur kent een golfbeweging.

André stelt dat slechts 6% van de beroepen structureel zullen veranderen. Het grootste deel van de beroepen zal op deeltaakniveau veranderen. Hierop moet het onderwijs op inspelen.

Het aantal MBO-studenten stijgt in 2019/2020 tot 475.000 afgestudeerden, maar daalt daarna tot ongeveer 446.000 afgestudeerden in 2024/2025. Het is belangrijk om naast de vraag (werk) te kijken naar het aanbod (afgestudeerde MBO-ers).

André toont een kwadrant waarin de arbeidsmarktbalans in kaart gebracht wordt: arbeidsperspectief versus animo voor de opleiding. De kans voor het MBO zit hem in kwadrant 2 waarin veel arbeidsmarktperspectief is en er veel animo is voor de opleidingen. Daarnaast zal het MBO jongeren die voor kwadrant 4 kiezen jongeren moeten bewegen om voor kwadrant 3 te kiezen. Vanuit de zaal komt er kritiek en wordt de vraag omgedraaid: wat maakt dat jongeren niet kiezen voor bepaalde sectoren, zoals horeca (met slechte arbeidsomstandigheden) of transport. En legt de bal bij de werkgevers. Wie is er verantwoordelijk om sectoren aantrekkelijk te maken? De school om studenten te sturen naar een andere keus of het bedrijfsleven? Een open eind in deze keynote.


Patrick Koning is auteur van: ‘#Mediawijsheid in de klas‘, edublogger op Lerenontrafeld.nl, actief op Twitter (@pjkoning) en werkt als trainer/ontwikkelaar bij de Academie voor Teaching & Learning van het Koning Willem I College in ‘s-Hertogenbosch.