Keynote: Mo(e)tivatie in het beroepsonderwijs #cvimc

Rob Martens werkzaam bij het ECBO start zijn keynote met de stelling dat motivatie de basis moet zijn van het onderwijs. Ron vergelijkt het onderwijs met een eiersorteermachine. Een goede eiersorteermachine sorteert op een juiste manier. Daarnaast raken er geen eieren beschadigd. Het onderwijssysteem is een slechte eiersorteermachine met jaarklassensysteem, vroegtijdige selectie, et. cetera. Jongeren komt niet op het juiste niveau terecht en een deel van onze jongeren raken beschadigd.

Er geldt een geboortejaareffect in het onderwijs (alsook in de sport: Het Geboortemaand-effect in de Nederlands opleidingen). Jongeren die in oktober geboren zijn hebben bijvoorbeeld een grotere kans om naar het vmbo dan naar de havo te gaan. Mocht je als jongere een leerstoornis hebben dan is het effect het grootst: rond de 70%. De jongste kinderen in de jaargroep zijn fysiek, cognitief en sociaal vaak minder ver dan hun oudere klasgenoten. Een deel van deze jongeren raken hierdoor beschadigd: zelfvertrouwen. Er blijkt zelfs een verband te zijn met een grotere kans op zelfdoding (Engels onderzoek).

Naast bovenstaande geboortejaareffect blijkt uit onderzoek dat de motivatie van jongeren in het onderwijs al jaren lang daalt in Nederland.

Tot nu een niet al te vrolijke toon in de keynote.

Rob draait de toon om door dieper in te gaan op het begrip motivatie. Motivatie was tot voor kort gestoeld op het behaviorisme: straffen en belonen. In de huidige wetenschap is de zelfdeterminatie-theorie de norm momenteel En niet het straffen en belonen uit het behaviorisme.

De zelfdeterminatie-theorie rafelt het begrip motivatie uiteen in: sociale verbondenheid, autonomie en competentie. Door (in de omgevingskenmerken) te spelen met sociale verbondenheid, autonomie en competentie ontstaat er intrinsieke motivatie. Deze intrinsieke motivatie levert: nieuwsgierigheid, samenwerking, inzet, diepgaan leren, creativiteit, minder uitval en hoger welzijn.

Rob geeft een aantal voorbeelden van het onderwijssysteem, bijvoorbeeld de CITO-score, waarbij keer op keer de eiersorteermachine autonomie, competentie en verbondenheid ondermijnt. Dit geeft een stigma aan jongeren en aan het MBo. Google maar eens met de zoekterm: ‘MBO’ers zijn’.

Rob pleit in zijn keynote om met de zelfdeterminatie-theorie in het achterhoofd naar je onderwijs te kijken. En pleit voor meer spelen in het onderwijs, omdat spelen en intrinsieke motivatie in elkaar verlengde liggen.


Patrick Koning is auteur van: ‘#Mediawijsheid in de klas‘, edublogger op Lerenontrafeld.nl, actief op Twitter (@pjkoning) en werkt als trainer/ontwikkelaar bij de Academie voor Teaching & Learning van het Koning Willem I College in ‘s-Hertogenbosch.