Hoe pas ik rechten op mappen en bestanden aan in Ubuntu Linux?

Binnen de opleidingen Medewerker Beheer ICT leren onze studenten om te gaan met Ubuntu Linux.

Een van de onderdelen die ze nodig hebben is het aanpassen van de rechten op mappen en bestanden om zo een veilige desktop of netwerk met file sharing op te leveren. Dit is voor veel studenten best een lastige klus om te klaren, echter met een aantal basis commando’s kun je alles instellen dat nodig is. Het eerste wat je moet doen is het openen van een terminal.

Je kunt dit doen door linksboven te klikken op het getoonde icoontje en te zoeken naar terminal. Vervolgens klikje op het gevonden icoontje Terminal. De volgende commando’s heb je nodig om rechten op mappen en bestanden aan te passen.

cd
Met het commando cd kun je naar de juiste map navigeren. Het commando staat voor “change directory”. Met cd ~ ga je naar de home directory van de ingelogde gebruiker. Met cd /home bijvoorbeeld naar de map waar alle home directory’s van alle gebruikers staan. In onderstaande voorbeeld zie je dat met het commando cd ~ naar de home directory van de ingelogde gebruiker is gegaan.

ls -l
Met het commando ls kun je de inhoud van een map bekijken. Het commando staat voor “list”. Met de optie -l kun je zien wie welke rechten op welke mappen heeft. Zo zie je dat de voor de map Music de eigenaar de gebruiker administrator is (de eerste administrator genoemd bij Music). Tevens heeft de groep administrator (de tweede administrator genoemd bij Music) bepaalde rechten.

Welk rechten? Dat zie je aan de rwx codering helemaal vooraan. Zo heeft de eigenaar administrator rwx-rechten, de groep administrator r-x-rechten en de rest van de gebruikers r-x-rechten.

chmod
Met het commando chmod kun je de rechten aanpassen, oftewel: de rwx-rijtjes helemaal vooraan. Je kunt de rechten voor de eigenaar (user) aanpassen met chmod o aangevuld met + of – en hetgeen je wilt toevoegen of verwijderen. Met chmod u-x Music verwijderen je de uitvoerrechten voor de eigenaar op de map Music. Met chmod u+w Music voeg je schrijfrechten toe op de map Music voor de eigenaar. Als je de u vervangt door een g dan wijzig je de rechten voor de groep. Als je de u vervangt door een o dan wijzig je de rechten voor de andere gebruikers. Bijvoorbeeld, chmod o+rwx Music geeft alle andere gebruikers volledige controle over de map Music.

chown & chgrp
Wat doe je als je een andere gebruiker eigenaar wilt maken van een Map of bestand? Hiervoor heb je de commando’s chown en chgrp. Met chown verander je de eigenaar. Met chgrp de groep. Bijvoorbeeld: het commando chown pkoning Music verandert de eigenaar van de map Music naar pkoning. Het commando chgrp docenten Music verandert de groep van de map Music in docenten.

In bovenstaand voorbeeld zie je dat de groep voor de map Music is aangepast naar de groep games. Ook zie je dat je de commando’s moet laten voorafgaan met sudo omdat je anders over onvoldoende rechten beschikt.