Zorgleerlingen – gedragskenmerken en aanpak

Via een verzoek uit een van de afdelingen van het Koning Willem I College ben ik vorig jaar gestart met het ontwikkelen van een training over het effectief omgaan met zorgleerlingen voor docenten.

Weer samen naar school
In 1991 is de wet “Weer samen naar school” van start gegaan in Nederland. Zowel vanuit onderwijs­kundig als maatschappelijk oogpunt is het gewenst dat kinderen samen naar school gaan, ongeacht problemen of handicaps. De gedachte daarachter is om de zorg naar het kind te brengen in plaats van het kind naar de zorg.

De zorgleerlingen van toen zijn ondertussen in de leeftijd dat ze in steeds grotere getalen het MBO binnenstromen. Deze toestroom heeft invloed op je rol als docent in de interactie met leerlingen.

Bij de ontwikkeling van de training zijn diverse collega’s van diverse afdelingen betrokken geweest. Op basis van het in kaart brengen van de meest voorkomende problematiek is gekozen om ADD, ADHD, PDD-NOS en (normaal) storend gedrag in de training mee te nemen.

De belangrijkste insteek van de training is dat de docent moet ervaren dat het aanpassen van het eigen gedrag van grote invloed kan zijn op het gedrag van de zorgleerling. Op basis van dit uitgangspunt is gekozen om het grootste deel van de training te besteden aan “doen”. Oftewel: het herkennen van zorgleerlingen in de klas en het oefenen met het aanpassen van het eigen gedrag samen met acteurs van het Koning Willem I College spelerscollectief. Natuurlijk wordt ook kort ingegaan op een stukje theorie en achtergrond.

De training is nu drie maal met succes (lees: tevreden docenten) uitgevoerd.  Met name het onderscheid tussen ADD en PDD-NOS is soms lastig te maken, alsook het verschil tussen ADHD en (normaal) storend gedrag van een “gezonde” puber. Dit levert zeer interessant discussies op tijdens de training. Ook tijdens het oefenen met bijvoorbeeld een 1-op-1 gesprek of klassikale lessen met een gespeelde zorgleerling (in de les) levert zeer bruikbare ervaringen op voor docenten.

Om duidelijk te maken wat wel/niet werkt in het eigen gedrag, en hoe je een zorgleerling kunt onderscheiden van (normaal) storend gedrag heb ik op basis van diverse bronnen vier observatielijsten gemaakt als hulpmiddel. Zie hieronder de observatielijst voor ADD:

Ook voor ADHD, PDD-NOS en (normaal) storend gedrag zijn ze te vinden op Slideshare. Wie wil zijn ervaringen als docent delen over dit onderwerp?